Di tích Nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội): Điểm sáng bảo tồn và phát huy giá trị Di tích

Để bảo tồn và phát huy giá trị Di tích, Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò tập trung bảo tồn và khai thác các giá trị nội tại, lan tỏa những giá trị lịch sử của Di tích đến với đông đảo du khách…

Là một Di tích lịch sử cách mạng tiêu biểu của Thủ đô, Di tích Nhà tù Hỏa Lò (số 1 phố Hỏa Lò, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội) hiện nay đang giới thiệu hai nội dung trưng bày cố định về cuộc sống lao tù khắc nghiệt, tinh thần kiên trung của các chiến sỹ yêu nước, cách mạng trong Nhà tù thực dân (1896-1954) và cuộc sống của phi công Mỹ trong Trại giam Hỏa Lò (1964-1973). Di tích Nhà tù Hỏa Lò trở thành “địa chỉ đỏ” giáo dục tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ.

Hoạt cảnh trong Trưng bày chuyên đề “Phút hồi sinh”

Với vị thế thuận lợi, ý lịch sử và chính trị quan trọng, nhưng lượng khách đến với Di tích Nhà tù Hỏa Lò chưa nhiều, đặc biệt là lượng du khách người Việt Nam còn thấp. Để bảo tồn và phát huy giá trị Di tích, Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò tập trung bảo tồn và khai thác các giá trị nội tại, lan tỏa những giá trị lịch sử của Di tích đến với đông đảo du khách. Dưới sự lãnh đạo của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò đã có những thay đổi đối với hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị Di tích. Trong đó chú trọng tu bổ, tôn tạo, sửa chữa, sưu tầm tư liệu, hiện vật nhằm giữ gìn những giá trị lịch sử của Di tích. Hàng năm, các hạng mục kiến trúc đều được khảo sát định kỳ, bảo quản, tu bổ, gia cố kịp thời theo đúng chuyên ngành bảo tồn Di tích. Trong 5 năm trở lại đây, Di tích Nhà tù Hỏa Lò đã phỏng vấn được gần 100 nhân chứng, sưu tầm được hơn 300 hiện vật, tạo nên nguồn tư liệu phong phú, phục vụ cho công tác nghiên cứu và đổi mới trưng bày.

Ban quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò sáng tạo ra các hoạt động tham quan, trải nghiệm mới lạ để Di tích luôn có sự mới mẻ, bằng việc xây dựng những bài thuyết minh trưng bày phù hợp với từng lứa tuổi, nội dung lịch sử được truyền tải đến du khách qua lời dẫn chuyện của thuyết minh viên, kết hợp với âm thanh và biểu diễn các hoạt cảnh minh họa; ứng dụng hệ thống thuyết minh tự động dịch ra 7 thứ tiếng. Xây dựng các hoạt động trải nghiệm thực tế như tự tay gõ kẻng làm từ bom Mỹ, đội mũ rơm và ẩn nấp trong hầm chữ A; trải nghiệm vượt ngục chui cống ngầm hoặc biểu diễn các hoạt cảnh tái hiện lại sự kiện lịch sử liên quan đến nội dung trưng bày. Những trải nghiệm đó đưa các thế hệ đã trải qua thời chiến tranh chạm lại ký ức của mình, giúp thế hệ trẻ hôm nay cảm nhận chân thực một thời khói lửa mà cha ông từng trải qua.

Ra mắt chương trình tham quan trải nghiệm “Đêm thiêng liêng 3 - Lửa thanh xuân”

Ban quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò triển khai chương trình tham quan trải nghiệm về đêm với chủ đề “Đêm thiêng liêng - Sáng ngời tinh thần Việt” và “Đêm thiêng liêng 2 - Sống như những đóa hoa”. Không gian Di tích về đêm được kết hợp giữa âm thanh, ánh sáng cùng với những câu chuyện kể chân thực về cuộc sống đọa đày nơi tù ngục, được sân khấu hóa bằng các hoạt cảnh, đưa du khách ngược thời gian, cảm nhận lịch sử như đang diễn ra ngay trước mắt, mang đến cho du khách những cảm xúc, ấn tượng sâu sắc. Năm 2023, Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò ra mắt chương trình tham quan trải nghiệm về đêm với chủ đề “Đêm thiêng liêng 3 - Lửa thanh xuân”; năm 2024 với chương trình “Đêm tình yêu”; năm 2025 với chương trình “Tình đồng chí”. Cũng từ năm 2023 đến năm 2025, đơn vị tập trung xây dựng và ra mắt các chương trình trải nghiệm ban ngày với chủ đề “Chuyến tàu thời gian 1,2,3” dành cho học sinh các cấp học phổ thông.

Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò còn gây dựng và lan tỏa hình ảnh Di tích trên nhiều nền tảng khác nhau cho theo kịp nhịp độ phát triển của thời đại công nghệ số, đồng thời tăng hiệu suất tương tác với du khách thông qua các nền tảng Facebook, Spotify, Apple Podcast… để tiếp cận gần hơn với công chúng. Nếu như tháng 12/2020 trang fanpage Di tích Nhà tù Hỏa Lò mới chỉ có 55.000 lượt người yêu thích thì đến nay đạt gần 200.000 lượt người yêu thích.

Khách tham quan nghe giới thiệu thuyết minh tự động tại Di tích Nhà tù Hỏa Lò

Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò thường tổ chức các hoạt động giao lưu, học tập kinh nghiệm giữa các đơn vị trong ngành Di sản để tiếp thu những phương pháp mới trong hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị Di tích; không ngừng hoàn thiện khâu đào tạo nhân sự, đảm bảo toàn bộ nhân viên nắm được mục tiêu phát triển chung, đưa Di tích ngày càng phát triển.

Thời gian tới, Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò sẽ tiếp tục nỗ lực trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị Di tích. Đơn vị mong muốn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, sự đồng hành, giúp đỡ của các đơn vị trong ngành Di sản để Di tích Nhà tù Hỏa Lò thực sự là một trong những địa chỉ hấp dẫn cho những bài học lịch sử, là điểm đến tham quan ấn tượng cho du khách trong nước và quốc tế.

Mai Chi

Cổng TTĐT Sở VHTT Hà Nội - sovhtt.hanoi.gov.vn - Đăng ngày 14/7/2023